خبرگزاری دانشجو: بررسی تسهیلات اعطایی بانک‌ها براساس حجم تسهیلات کلان غیرجاری در اطلاعات منتشره بانک مرکزی از بانک‌های کشور نشان می‌دهد کل این نوع تسهیلات در آمار اعلامی بانک مرکزی به ۲۵۰ هزار و ۸۳۰ میلیارد تومان می‌رسد. البته در عدد ذکرشده دو نکته قابل توجه است:
نکته اول آنکه اعداد اعلامی بانک‌ها براساس آخرین به‌روزرسانی، اطلاعات تسهیلات ۲۱ بانک تا شهریور ۱۴۰۱ منتشر شده و اطلاعات ۷ بانک دیگر از اطلاعات عملکرد سه‌ماهه ۱۴۰۱ و حتی ۱۲ ماهه ۱۴۰۰ استخراج شد. این تاخیر در به‌روزرسانی نشان می‌دهد بانک مرکزی برخلاف انتظار قانون بودجه مبنی‌بر اولویت استفاده این بانک از سامانه‌های خود همچنان بر دریافت اطلاعات از خود بانک‌ها تکیه دارد.
نکته دوم در این خصوص نیز اشاره به آن دارد که تعدادی از بانک‌ها و موسسات مالی کشور مطابق با آخرین اطلاعات منتشره فاقد تسهیلات کلان (کف ۱۰۰ میلیارد تومان) بوده‌اند و بالطبع در این آمار نقشی ندارند، اما اگر شورای پول و اعتبار در زمان تصویب حد ۱۰۰ میلیارد تومانی این رقم را کمتر مصوب می‌کرد این بانک‌ها هم اطلاعات تسهیلاتی در حد کمتر از ۱۰۰ میلیارد تومان داشتند که می‌توانست شمول بیشتری از تسهیلات پرداختی و گیرندگان آن‌ها را شفاف و روشن سازد.
نگاهی به صورت‌های مالی منتشره سال ۱۴۰۰ بانک‌های کشور نشان می‌دهد مجموع تسهیلات اعطایی در ۲۶ بانک مورد بررسی به ۳ هزار و ۴۱۹ هزار میلیارد تومان می‌رسد که از این مقدار حدود ۴۴۲ هزار میلیارد تومان غیرجاری است. با در نظر گرفتن رقم ۲۵۱ هزار میلیارد تومانی اعلامی بانک مرکزی از تسهیلات غیرجاری بالای ۱۰۰ میلیارد تومان مشخص می‌شود ۵۷ درصد از تسهیلات غیرجاری بانک‌های کشور طبق نظر بانک مرکزی جزء «تسهیلات کلان» هستند.
گفته شد اگر بانک مرکزی وضعیت بازگشت تسهیلات ۱ تا ۱۰۰ میلیارد تومان را نیز منتشر می‌کرد این احتمال وجود داشت سهم مجموع تسهیلات غیرجاری بالای ۱ میلیارد تومان از کل تسهیلات نظام بانکی به ۷۵ تا ۸۰ درصد برسد. همه این‌ها به این مفهوم است که سخت‌گیری‌ها برای بازگشت و وصول تسهیلات غیرجاری باید بر تسهیلات کلان (بالای ۱ میلیارد تومان) متمرکز شود؛ درحالی که در شرایط فعلی بر تسهیلات خرد متمرکز شده است.
از ۲۵ بانک مورد بررسی بانک رفاه با ۴۸ میلیارد تومان تسهیلات که طی ۱۶ فقره به یک ذی‌نفع اعطا کرده است یک‌درصد از تسهیلات غیرجاری ۷ هزار و ۲۷۰ میلیاردی خود را در طبقه تسهیلات کلان می‌بیند. پس از این بانک نیز بانک‌های توسعه تعاون، کارآفرین و صادرات با ۲، ۴ و ۷ درصد تسهیلات کلان غیرجاری از کل تسهیلات غیرجاری قرار دارند.
این وضعیت نشان می‌دهد حجم بالایی از تسهیلات اعطایی این بانک‌ها در تسهیلات زیر ۱۰۰ میلیارد تومان قرار دارد که نیاز است با کاهش کف ۱۰۰ میلیارد تومانی حجم تسهیلاتی که بتوان آن‌ها را به‌عنوان خرد درنظر گرفت مشخص شود تا نگاهی مبتنی‌بر واقعیت‌های اجتماعی و اقتصادی به دریافت‌کنندگان این تسهیلات داشت.
مورد عجیب این ۴۶ نفر در بانک سرمایه
طبق صورت‌های مالی سال ۱۴۰۰ بانک سرمایه، از مجموع ۵۶۸۳ میلیارد تومان تسهیلات اعطایی این بانک، تسهیلات غیرجاری با مبلغی در حدود ۳۸۱۰ میلیاردتومان دارای سهم ۶۷ درصدی از کل تسهیلات هستند، یعنی بیش از نیمی از تسهیلات این بانک غیرجاری است. نکته جالب توجه در این میان مقدار ۳۷۷۴ میلیاردتومانی مطالبات مشکوک‌الوصول از کل مطالبات غیرجاری است. یعنی مطالبات مشکوک‌الوصول -که موید مطالباتی است که حداقل ۱۸ ماه از سررسید و آخرین پرداختی آن‌ها گذشته و دارای کمترین امید به برگشت آن‌ها به بانک است- دارای سهم ۹۹ درصدی از مطالبات غیرجاری این بانک هستند.
اما این پایان عجایب بانک سرمایه نیست؛ در یادداشتهای تسهیلات و تعهدات کلان این بانک مجموع تسهیلات و تعهدات کلان غیرجاری ذکرشده رقمی بیش از ۲۳۵۰۰ میلیاردتومان است که بیش از ۶ برابر ارقام ابرازشده قبلی است. پس تا اینجا با دو رقم آن‌هم با فاصله نجومی در رابطه با تسهیلات غیرجاری روبهرو هستیم. اما با اعلام بانک مرکزی، این بانک دارای تسهیلات غیرجاری ۴۹۰۷ میلیاردتومانی بوده که اختلاف ۱۰۹۷ میلیاردتومانی و بیش از ارقام مندرج در صورت‌های مالی را نشان می‌دهد. اما بازهم صبر کنید مساله اصلی این نیست، در انتهای صورت مالی که مربوط به تسهیلات و تعهدات کلان است، بانک رقم تسهیلات کلان غیرجاری ۷۰ شخص حقیقی و حقوقی را ۲۳ هزار و ۵۸۶ میلیاردتومان اعلام کرده است که اختلاف ۱۹ هزار و ۷۰۰ میلیاردتومانی با اعداد صورت مالی حسابرسی‌شده همان سال دارد.
تبادل نظر